Kentsel Yaşamda Engelliler

[Dogru_Yol 111]

Geçtiğimiz hafta AK Parti Bursa İl Sosyal İşler Başkanlığının düzenlemiş olduğu “Kent Yaşamında Engelliler” konulu panel Anayasa Değişikliğinin gündemde olduğu şu günlerde engelli vatandaşlarımızın en tabii hakkı ve devletimizin de öncelikli vazifelerinden biri olan fırsat eşitliğinin sağlanması adına önemli bir katkı sağlamıştır.

Engellilerin toplumsal yaşama tam ve eşit katılımının sağlanması, bağımsız, üretken ve onurlu bir yaşam sürdürebilmeleri için bir dizi kentsel dönüşümün yapılması şart olmuştur.

Hiç kimseye, hiçbir gerekçeyle, hiçbir şekilde; bedensel ve zihinsel özürleri nedeniyle ayrımcılık yapılamaz. Engelli kardeşlerimizin bizden ve toplumdan en büyük talebi fırsat eşitliğinin sağlanması isteğidir. Bu sebeple anayasada öngörülen değişiklikle, MADDE 1- 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 10uncu maddesinin ikinci fıkrasının sonuna “Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.” cümlesi ve aynı maddeye ikinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fikra eklenmiş, devamındaki fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir. “Çocuklar, yaşlılar ve engelliler gibi özel surette korunması gerekenler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılamaz.” maddesi yeni Anayasa tasarısına eklenmiştir.

İnsan hak ve özgürlüklerinin temelinde eşitlik, özgürlük ve katılım olgusu yer almaktadır. Bunlar birbirinden ayrılmaksızın, demokrasi ve hukuk temelinde ortak toplumsal bir yaşamın asgari standartlarını oluştururlar.

Kentleri temel insan hak ve özgürlükleri, demokrasi bağlamında değerlendirdiğimizde, insanlar arasında ayrımcılık yaratılmaksızın, herkesin sağlanan olanaklardan, “kent yaşamı”ndan eşit olarak yararlanması gerektiği sonucuna ulaşırız. Kent yaşamının “kolaylıkları”ndan en fazla yararlanması gereken kesimler; engelliler ve yaşlılar tam aksine kent yaşamının “kısıtladığı” koşullara hapsedilmektedir.

Engellileri haklarını kullanabilir bir fiziki çevreye kavuşturmadan, onları toplumla bütünleştirmenin kanallarını açmadan da kent olarak nitelediğimiz alanlar engelliler için ulaşılabilir, erişilebilir olmayacaktır. Fiziki çevre ve toplumsal tepkilerden kaynaklanan engeller nedeniyle kentler, engelliler için “yasak şehir” haline dönüşmektedir.

Engellilerin kent yaşamından “eşit” yararlanabilmesi için teknik düzeyde kurallar belirlenmiştir. Ülkemizde de bunların ölçüleri saptanmış, standartları oluşturulmuştur. Dolayısıyla engelliler; özellikle ortopedik ve görme engelliler, yaşlılar konutlardan yollara, ulaşım araçlarından ortak kullanım alanlarına varıncaya kadar bir şehrin temel bütün unsurları içinde kendi başlarına hareket edebilme ve yaşayabilme olanağından yoksun bırakılmaktadır.

Engellilere yönelik sosyal politika anlayışları yardım eksenli değil, hak eksenli bir politika olmalıdır. Engelli vatandaşların mutluluğu için, önce onları evlerinden çıkararak kent yaşamına katacak projelere ağırlık verilmelidir.

Engelli vatandaşların sosyal hayata katılabilmelerinin önündeki en büyük engel, ulaşım araçlarının engellilerin kullanmasına elverişli halde olmamasıdır. Kent yaşamının kolaylıklarından en fazla yararlanması gereken kesimlerden biri olan engelliler tam aksine bu sorunlar yüzünden kentten kopuk bir hayat yaşamak zorunda kalıyor. Kısa mesafede bile ulaşım sıkıntısı yaşayan engelli vatandaşlar için, kent içinde yapmak istedikleri uzun mesafeli seyahatler ise adeta ulaşılamaz bir gaye gibi gözüküyor.

Konutların dış ve iç tasarımında “uyarlanabilir ve tam erişilebilir konut” kavramından hareket edilmeli, çalışma alanları ergonomik yönden engellilerin de kullanabileceği biçimde düzenlenmelidir. Örneğin; Eğitim, sağlık, hukuk hizmetlerinden yararlanabilmek için bina girişleri, katlar arasında ulaşım, koridorlar, kapılar vb. gibi iç düzenlemelerde engellilerin, yaşlıların kullanım ve erişimine dikkat edilmelidir. Tiyatro, konser, sergi ve sinema salonları gibi kültürel ve sosyal yaşamda önemli yer tutan, alış veriş merkezleri gibi günlük yaşamdaki ihtiyaçların karşılandığı ortak kullanım alanlarında engellilerin ulaşım ve erişimine uygun düzenlemeler hızla sağlanmalıdır. Toplu taşıma sistemine ağırlık verilmeli ve bunlardan yararlanabilmenin asgari koşulları oluşturulmalıdır. Duraklar, istasyonlar, iskeleler ve bunlardan araçlara biniş inişler için gerekli donanım ve önlem alınmalıdır. Şehir içi ulaşımda sinyalizasyon sistemleri, sesli uyarıcılarla desteklenmeli, geçitler uygun hale getirilmelidir.

Engellileri toplumunla buluşturan, bir arada tutan, birlikte yaşama kültürünü zenginleştiren bir yaklaşım, kentleşmede egemen olmalıdır. Engellilere sağlanan kolaylıklar bir ayrıcalık ve ayrımcılık olarak görülmemeli, hayatın sunduğu olanaklardan, doğuştan sahip olduğumuz haklardan eşit biçimde yararlanabilmemiz için fırsat eşitliğinin sağlanmasının gereği olarak ele alınmalıdır.

Son dönemde yerel yönetimlerin sosyal politikalara katkısı da göz ardı edilemez. Özellikle istihdamın arttırılması konusunda yerel yönetimlerin sivil toplum örgütleri ve özel sektör ile işbirliği yaparak meslekî ve teknik eğitim kursları, kısa yoldan beceri kazandırma kursları, işsiz ve yoksul kitleler için ücretsiz ve kolay erişilebilir olmaktadır.

Psiko-sosyal rehabilitasyon hizmetleri kapsamında aile hayatından kopmuş sokak çocuklarına, okul dışında kalmış, okuma yazma bilmeyen çalışabilir durumda olan işsiz özürlülere ve diğer yoksul yetişkinlere, ya okul eğitimi verilmeli, ya da okuma yazma kurslarına katılmaları sağlanmalıdır.

Belediyelerimizce özürlüler için gerekli araç ve gereçlerin temini, gençlik ve aile yaşam merkezleri, kadın sığınma evleri, yaşlılara yönelik dinlenme lokalleri bu çalışmaların ürünüdür. Gün geçtikçe Ak Partili belediyelerimiz hizmetlerinde verimliliği, sürati ve kaynak kapasitesini artırmaktadır.

Yazar : Mehmet Emin Tutan Email : mtutan@gmail.com

Kaynak

[girdap 0]

çalışanları alkışlamak lazım

[zekak1978 3]

yasanın değişmesi yada yeni yasa yapılması pek bir şey değiştirmiyor diye düşünnüyorum özellikle ufak yerleşim yerlerinde büyük şehirleri pek fazla bilemem ama bizim buralarda rampa olmayan çoook kaldırım var inşaallah oralar öyle değildir ve yapılanlar yasa olarak kağıt üzerinde kalmaz.