Panik Atak Hastalık Mı Yoksa Bir Kuruntu Mu?

[Dogru_Yol 111]

Sabah Gazetesinden Esra TÜZÜN, Prof. Dr. Sedat Özkan'la panik atak bozukluğu hakkında merak edilen soruların yanıtlarını aradı. İşte ayrıntılar...

Yoğun sıkıntı ya da korku nöbetleriyle gelen panik atak, günümüz insanının en büyük sağlık sorunlarından biri... Prof. Dr. Sedat Özkan: Duygu ve düşünceler birbirini tetikliyor ve panik başlıyor. Bazı insanlar paniğin yarattığı acıyı ameliyat ve kanserden daha ızdırap verici buluyor...

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Konsültasyon- Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Özkan, panik atak bozukluğu hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

Panik atak hastalık mı yoksa bir kuruntu mu? Psikiyatrik bozukluklardan kaygı, anksiyete bozuklukları içinde ele alınan bir hastalıktır. Günümüzde hastalığın görülme sıklığı gittikçe artmaktadır. Hastalığın teşhisi, 1860'lardaki Amerikan iç savaşına kadar uzanır. Da Costa isimli doktor, askerlerde herhangi bir fiziksel bozukluk bulunmamasına rağmen şiddetli göğüs ağrısı ve çarpıntıyla kendini gösteren bir sorunla karşı karşıya kalır ve bu tabloya da 'irritabl kalp' adını verir. Sigmund Freud ise 1895 yılında bu duruma 'anksiyete nevrozu' adını vermiştir. Tıp dünyası, bir asrı aşkın süredir hâlâ hastalığın şifresini çözmek için araştırmalar yapmaktadır.

KAÇMAK İSTERLER!

Panik atak başka ruhsal hastalıklara benzer mi? Kaygı bozuklukları içinde yer alan 'Obsesif Kompulsif Bozukluk', sosyal fobi, yaygın anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğuyla benzer belirtiler gösterse de kendine özgü bir rahatsızlıktır. Panik atak, aniden başlayan ve zaman zaman tekrarlayan, insanı dehşet içinde bırakan yoğun sıkıntı ya da korku nöbetleridir. Atak birden başlar ve genellikle 10 dakikada ya da daha kısa süre içinde doruğa ulaşır. Çoğu zaman bu duyguya, bir tehlikenin yaklaştığı, kötü bir şeyler olacağı duygusu ve kaçma isteği eşlik eder. Hastalar çoğu zaman, bu nöbetlere 'kriz' adını verirler.

Panik atak yaşayan hastalar ne hissediyor? Panik atak için tedavi arayışında olanlar, genelde korkularını çok yoğun olarak tanımlarlar. 'Öleceğimi hissettim', 'Kontrolümü kaybettim', 'Kalp krizi ya da felç geçirdiğimi düşündüm' derler. Tüm bu belirtiler kişide endişe, dehşet, tedirginlik, gerginlik, sinirlilik ve çaresizlik gibi duyguların yaşanmasına neden olur.

Hemen hemen herkesin yaşamında paniklediği ve heyecanlandığı anlar olur. Peki ne zaman hastalıktan endişe duymalı? Kaygı, her insan tarafından yaşanan bir duygu ve yaşamın sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyor. Dozundayken son derece sağlıklı olan bir duygu olan kaygı, eğer kişinin yaşamını, ilişkilerini ve işlevselliğini olumsuz yönde etkiliyorsa bu durum panik atağı işaret ediyor.

İÇGÜDÜSÜYLE TEPKİ VERİR

Bu hastalığa sebep olan duygular ne? Panik atağın temelinde kendini güvende hissetmeme ve kontrol kaybı endişesi yatar. Günümüz insanı yeni durumlara uyum sağlamada zorlanır. Biyolojik varlığımız binlerce yıldır aynı olmasına karşın günümüz insanı çok sayıda yeni uyaranla muhatap olur. Son yıllarda yaşanan depremlerden ekonomik krize, ikiz kulelerin bombalanmasından nükleer savaş riskine, bulaşıcı hastalık riskinden domuz gribine kadar uzanan olaylar, bireyin ruhsal ve bedensel sağlığını bozuyor. Dış dünyadan gelen bir tehlikeye karşı ilk gelen tepki korku oluyor. Korkan insan bedeniyle ve içgüdüleriyle tepki veriyor. Ya kaçıyor ya da korktuğu nesneyle savaşıyor. Kaçamayınca ya da tehdit kaynağını yok edemeyince de zorlanma yaşıyor.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

- Prof. Dr. Sedat Özkan, panik atağı işaret eden belirtilere dikkat çekti:

- Çarpıntı

- Kalp atımlarını duyumsama ya da kalp hızının artması

- Terleme

- Titreme ya da sarsılma

- Nefes darlığı ya da boğulduğunu hissetme

- Soluğun kesilmesi

- Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi

- Bulantı ya da karın ağrısı

- Baş dönmesi

- Sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma

- Gerçek dışılık algısı, benliğinden ayrılmış olma

- Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu

- Ölüm korkusu

- Paresteziler (Uyuşma ya da karıncalanma hissi)

- Üşüme, ürperme ya da aşırı derecede oluşan ateş basmaları görülür.

BU ATAKLAR KALPTEN ÖLDÜRMEZ

Panik atak öldürür mü? Panik atak, kalp krizine yol açmaz. Ama ataklar sırasında kalp hızında hafif bir artış ve tansiyon yüksekliği saptanabilir. Ancak kişide kalp hastalığı varsa riski artırabilir.

Panik atak endişesiyle gelip kalp krizi tespit ettiğiniz hastanız oldu mu? Panik atak hastaları hiçbir fiziksel sorunları olmadığı halde başka hastalıklardan endişe duyurak yıllarca farklı tedavi görebiliyorlar. Aynı zamanda panik atak şikayetleri ile başvuran ancak kalp krizi geçirdiğini tespit ettiğim hastam da oldu. Bu yüzden doktorlar, her iki durumu da dikkatle hastayı tedavi etmeli.

Salgın hastalıklar gibi tüm dünyayı tehdit eden etkenlerin yanı sıra köpek havlaması gibi gün içinde çok sık karşılaşılan bir uyaran da panik atağı tetikleyebilir mi? Panik ataklar; aniden ortaya çıkar. Panik atağın başlangıcının genellikle tetikleyici bir faktörle ilişkisi yoktur. Bir nesne ya da durumla tetiklenen kaygı atakları ve fobik bozukluklarda görülür.

Panik atak hastalığı neye benziyor? Panik bir anlamda benliğin yani egonun kendisini tehdit altında hissetmesidir. Öyle ki, bazı insanlar paniğin yarattığı acıyı ameliyat ve kanserden daha ızdırap verici bulurlar. Son yıllarda panik bozukluğa neden olan faktörleri anlayabilmek için çok sayıda araştırma yapıldı. Sorunun, düşüncelerin ve duyguların, bedensel fonksiyonlarla birlikte birbirini etkilemesinden kaynaklandığı anlaşıldı.

ENDİŞELİLER RİSKLİ

Kimler risk altında? Ciddi travmaya maruz kalanlar, ailesinde panik atak olup iç çatışma ve ikilem yaşayanlar, gelecek kaygısı taşıyanlar, kontrol kaybı ve endişeli bir kişilik yapısına sahip olanlar panik bozukluk geçirmeye yatkındırlar.

YÜZDE 25'İ GÖĞÜS AĞRISI SANIYOR!

Hastaların kalp atışı, panik atak geçirirken yükseliyor. Panik atak kalbi fiziksel olarak yorar mı?

Panik atak hastalarında kalp kapağı, hipertansiyon, solunum yolu hastalıkları, migren tipi baş ağrıları, ülser ya da tiroid bezi hastalıkları görülür. Göğüs ağrısı, ilk ve acil yardım birimlerinde en sık görülen belirtilerden biri olmasına rağmen, panik bozukluğu olan hastaların yüzde 80-90'ında bedensel bir neden gösterilememektedir. Benzer şekilde göğüs ağrısı ile acil servise başvuran hastaların yüzde 25'i panik bozukluk olarak değerlendirilmektedir. Öte yandan kalp hastalığı olanlarda da panik bozukluk görülebilmektedir. Kalp ve damar hastalarının yüzde 23'ünde panik bozukluk tespit edilmiştir.

KALP KRİZİ İLE PANİK ATAK ARASINDAKİ FARK KALP KRİZİ

- Ağrı, göğsün ortasında ve süreklidir.

- Eforla ve hareketle ağrı artar.

- Dinlenince ağrı azalır.

- EKG'de kalp ritminde anormallikler saptanır.

PANİK ATAK

- Zaman zaman göğsünde ve kalp üstünde ağrılar olur. Bunlar kısa sürelidir.

- Ağrı yayılmaz ve geçicidir.

- Ağrıyan yer parmakla gösterilir. Sınırlı bir alandadır.

- Ağrı dinlenmekle azalmaz.

- Bulantı hissi olabilir, kusma olmaz.

- Çoğunlukla hafif tansiyon yüksekliği eşlik edebilir.

KANSIZLIK ATAĞI TETİKLİYOR

Bazı sağlık sorunlarının ve kullanılan maddelerin panik atağa neden olduğunu söyleyen Prof. Dr. Sedat Özkan, dikkat edilmesi gerekenleri belirtti:

- Multiple skleroz ve bazı nörolojik hastalıklar

- Akciğer hastalıkları

- Bazı kalp hastalıkları

- Bazı enfeksiyon hastalıkları

- Vitamin eksiklikleri

- Kansızlık

- Böbrek üstü bezi rahatsızlıkları

- Kortizol hormon yüksekliği

- Tiroid bezinin aşırı veya yetersiz çalışması

- Kafein, kokain ve benzeri doping maddeler

- Beyin tümörleri

- Epilepsi hastalığı

Kaynak.aktuelpsikoloji.com

Kaynak