Herkes Sosyal güvenlik Hakkına Sahiptir

[k@lpsizim_85 100]

Anayasamıza göre herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir.

Ayrıca muhtaç çocuk, özürlü ve yaşlılardan söz edilerek devletin onların korunması için her türlü tedbiri alacağı, gerekli teşkilatı kuracağı hükme bağlanmıştır . Ayrıca sosyal devlet olma zorunluluğunu yerine getirmek üzere sosyal yardım teşkilatı oluşturulmuştur.

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden Prof. Dr. Ali Nazım Sözerin verdiği bilgilere göre; Sosyal Yardımların Finansmanı Fonun(SYDT) ve vakıfların ayrı gelir kaynaklan bulunmaktadır.

Yardımların (Vakıfların) Amacı Anayasamızda herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğu ifade edilmektedir. Ayrıca muhtaç çocuk, özürlü ve yaşlılardan söz edilerek devletin onların korunması için her türlü tedbiri alacağı, gerekli teşkilatı kuracağı hükme bağlanmıştır.

SYDTV'lerin varlık nedeni "...fakru zaruret içinde ve muhtaç durumda bulunan vatandaşlar ile gerektiğinde her ne suretle olursa olsun Türkiye'ye kabul edilmiş veya gelmiş olan kişilere yardım etmek, sosyal adaleti pekiştirici tedbirler alarak gelir dağılımının adilane bir şekilde tevzi edilmesini sağlamak, sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik etmek..." olarak belirlenmiştir. Böylece, sosyal devlet olmanın gereği olarak yoksulları sosyal güvenlik kapsamına almak vakıfların amacı olmaktadır.

Yardım Edilecek Kişiler Kanunda 'Fakru zaruret içinde ve muhtaç durumda bulunan, kanunla kurulu sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olmayan ve bu kuruluşlardan aylık ve gelir almayan vatandaşlar ile geçici olarak küçük bir yardım veya eğitim ve öğretim imkanı sağlanması halinde topluma faydalı hale getirilecek, üretken duruma geçirilebilecek kişiler" yardıma ehil kişiler olarak ifade edilmiştir.

Yasa ile ayrıca özürlülere ilişkin özel bir hüküm de getirilmiştir. Bu hükme göre. "Özürlülerin topluma uyumunu kolaylaştıracak her türlü ortopedik ve diğer yardımcı araç ve gereçlerin standartlara uygun olarak teminini dikkate almak suretiyle, özürlülere yönelik destek programlarına ilişkin usul ve esaslar ayrı bir yönetmelikle tespit edilir"

Söz konusu düzenlemelerden yola çıkarak yardıma hak kazanma koşulları şu şekilde belirlenebilir.

• İlgili Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi olmamalıdır.

• Kişi Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan aylık ve gelir almamalıdır.

• Temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde düzenli ve sürekli bir gelire sahip olmamalıdır.

• Geçici küçük bir yardımla topluma faydalı hale gelebilecek durumda olmalıdır.

• Kişi özürlü ise araç ve gereç ihtiyacını karşılayacak durumda olmamalıdır.

Özürlüler bakımından sosyal sigorta koruması dışında kalma koşulu aranmamaktadır. Çünkü, tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından, tedavi giderleri veya fonksiyon kazandırıcı ortopedik, diğer yardımcı araç gereç bedellerinin tamamı ya da bir kısmı karşılanmıyor ve karşılanmayan kısmı için ödeme gücü bulunmuyor ise, sosyal yardım kapsamına girmektedirler.

Hangi gelir düzeyinin yoksulluk sınırını oluşturduğu hususu kanunda veya konuya ilişkin olarak çıkarılan herhangi bir tüzük veya yönetmelikte belirlenmemiştir. Ayrıca, geçici küçük yardımın ne kadar olduğu da açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu durum vakıflara yasal temeli olmayan, sübjektif yardım kararları alma ortamı hazırlamaktadır. Yardım Türleri SK.'da, yapılacak yardımlar açıklanmamakta, soyut bazı genel ilkelerden söz edilmektedir. Bu ilkeler sosyal adaleti pekiştirme, adil gelir dağılımı, sosyal yardımlaşma ve sosyal dayanışmayı teşvik olarak ifade edilmiştir.

Mevcut boşluğu gidermek için herhangi bir tüzük veya yönetmelik de çıkarılmış değildir. Genel Müdürlüğün sitesinde yapılan yardımlar aile, eğitim, sağlık, özürlü yardımları ve özel amaçlı yardım baslıkları altında açıklanmıştır. Aile yardımları gıda, yakacak, barınma yardımları, sosyal destek (bir defaya mahsus nakit/ periyodik nakit) ve diğer aile yardımları olarak alt başlıklara ayrılmaktadır. Eğitim yardımları, öğrenci ihtiyaç yardımları (kırtasiye, okul kıyafeti, ayakkabı, bot, kaban), öğrenci barınma yardımı (yurt pansiyon vb.), şartlı eğitim yardımı ve diğer eğitim yardımlarıdır. Sağlık yardımları tedavi destekleri, şanlı sağlık yardımları ve diğer sağlık yardımlarından oluşmaktadır.

Özürlü yardımında özürlü ihtiyaç yardımı, özürlü özel eğitim yardımı, diğer özürlü yardımlarıdır. Özürlü ihtiyaç yardımı kapsamında özürlü araç (tekerlekli sandalye, motorlu araç vb.); el ayak protezi, yürüme cihazı, ortopedik bot, işitme cihazı, konuşma cihazı sağlanmaktadır.

Özel amaçlı yardımlar afet destekleri (deprem, yangın, sel vb.), aşevi faaliyetleri ve diğer özel amaçlı yardımlardır. Ayrıca, proje destekleri de verilmektedir.

Yardım İlkeleri Genel Müdürlükte toplanan kaynakların vakıflara tahsisi ile vakıflarda toplanan kaynakların ihtiyaç sahiplerine dağıtımı bazı ilkeleri gerektirmektedir. Fon gelirlerinin vakıflara dağıtım esaslarına ilişkin herhangi bir hukuki ölçü bulunmamaktadır. Anılan boşluk Fon Kurulu'nun bu hususta sınırsız bir takdir yetkisi olduğu anlamına gelmektedir. Yani, Kurul herhangi bir ilin vakfına belirli bir dönemde hitap ettiği nüfusun çok üstünde kaynak tahsis edebilecektir. Ayrıca, Kurul dilerse takdir yetkisini Genel Müdüre de devredebilmektedir.

BizimGazete