Skolyoz (Omurga Eğriliği)

[BlueLife 4]

Skolyoz omurganın üç boyutlu 10 derece üzerindeki eğrilme deformitesidir. Normal ve sağlıklı omurgada omurlar arkadan bakıldığında yukardan aşağıya yani boyun, sırt ve bel bölgelerinde düz bir hat şeklinde uzanır. Skolyozda ise omurlar sağa veya sola doğru yer değiştirir ve aynı zamanda kendi eksenleri etrafında döner.


Omurgaya arkadan bakıldığında eğrilik düz durulduğunda bile fark edilebildiği gibi bazen bu denli net değildir ve ancak öne eğilme durumunda veya hekim kontrolü ve röntgen filmlerinde anlaşılabilir. 


Skolyoz çok değişik nedenlerle ortaya çıkabilir, okul çocuklarında ortalama %1.5 oranında saptanmıştır. Skolyozun en sık rastlanan tipi idiyopatik skolyoz dur ve %70-90 oranındadır. Skolyozda kalıtımsal rol olabileceği görüşü vardır. Kızlar ve erkeklerde eşit sıklıkta rastlanmakla birlikte kız çocuklarda daha fazla ilerleme görülür.

Skolyoz eğrilikleri majör ve minör eğrilik olarak tanımlanır. Eğriliğin en çok açılandığı yani dik eksenden en çok dönen ve orta hattan en çok uzaklaşan vertebranın bulunduğu yere apeks denir. Skolyoz işte bu apeks vertebranın bulunduğu omurga seviyesine göre de isimlendirilir. Apeks boyun bölgesinde ise servikal, bel bölgesinde ise lomber ve sırtta ise torakal veya bunların birlikte hali olarak tanımlanır.Çoğu skolyozlu kişide torasik vertebralarda eğrilik vardır.

[yarali kalp 13]

Skolyoz, omurganın göğüs (thoracic) veya bel (lumbar) bölgelerinde görülebilen, yana doğru eğriliğidir. Tek başına olabileceği gibi, kifoz (arkadan öne doğru anormal bir eğrilik) ile beraber de görülebilir (Kifoskolyoz).

Türkiye'de 2,5 milyon skolyoz hastası mevcuttur.Skolyoz hastaları üzerine Türkiye’de yapılmış özel araştırma olmasa da ortopedi uzmanlarının birleştikleri nokta, hastalığın kız çocuklarında çok daha sık görüldüğü. Fakat bunun sebebi henüz bilinmiyor. Özellikle 20 dereceyi geçen skolyozlar kızlarda erkeklere oranla 8 kat fazla görülüyor

NEDENLERİ

Skolyoz çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Mesela spastik çocuklarda ya da çocukluk çağında felç geçirenlerde görülmaktedir. Ancak sıklıkla kaşılaşılan skolyozlar, daha çok 10’lu yaşlarda ortaya çıkan ve nedeni tam olarak halen bilinmeyen (idiyopatik) grupta görülen skolyozlar ile anne karnındaki etmenler nedeniyle ortaya çıkan ve doğuştan itibaren bulgu veren doğumsal (konjenital) skolyozlardır. Birincinin nedenini tam olarak bilinmemektedir. Konjenital skolyoza ise gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar, şeker hastalığı, bazı vitamin eksikliklerinin neden olduğu düşünülmektedir.

--Doğuştan olabilir (konjenital). Bu durum genellikle omurgadaki bir kusura veya birbirine kaynamış kaburgalara bağlıdır.

--Polio (çocuk felci), beyin felci veya kas distrofisi (erimesi) gibi durumlara bağlı olarak kasların felci sonucunda oluşabilir.

--İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) olabilir. Daha önce düzgün olan bir omurgada, bilinmeyen bir nedenle ortaya çıkabilir.

BULGULAR

-Omurganın yana doğru eğriliği

-Omuz ve kalçaların simetrik durmaması

-Birinci eğriliği karşılayıcı ikinci bir eğri varlığı

-Sırt ve/veya bel ağrısı

-Yorgunluk

-Nefes darlığı

TESTLER

Fizik muayene sırasında, hasta öne doğru eğildiğinde eğrilik daha belirgin gözükür. Farklı pozisyonlarda omurga röntgenleri ve skolyozometre (omurganın eğrilik miktarını ölçen bir alet) ölçümleri, skolyozun miktarını belirleyebilmek için yapılabilecek testlerdir.

TÜRLERİ

Skolyoz hastalığı üç sınıfa ayrılır. Bunlar;

-Non strüktürel

-Geçici strüktürel

-Strüktürel skolyozdur.

NON STRÜKTÜREL SKOLYOZ

1-Postürel skolyoz.

2-Kompansatuvar skolyoz .Alt ekstremite eşitsizliklerinde görülür.

GEÇİCİ STRÜKTÜREL SKOLYOZ

1-Siyatik skolyoz.Disk hernisinin sinir köklerinde irritasyon yapması sonucu oluşur.

2-İnflamatuvar skolyoz.Böbrek iltihabı ve benzer enfeksiyonlarda görülür.

3-Histerik skolyoz

STRÜKTÜREL SKOLYOZ

1-İdyopatik skolyoz. En sık görülen skolyozdur. Kesin neden belli değildir.Yaş gruplarına ve değişik klinik özelliklerine göre infantil , juvenil ve adolesan tipte değerlendirilir.

2-Konjenital skolyoz. Vertebral (Örn. Hemivertebra) veya ekstravertebral (Örn. Kosta füzyonları) orijinli olabilir.

3-Nöromüsküler skolyoz. Nöropatik (Örn. poliomyelitis, serebral paralizi) veya myopatik (Örn. Progressif müsküler distrofi) olabilir.

4-Nörofibromatozis

5-Mezanşimal hastalıklar . Marfan sendromu , romatoid artrit ,Schuermann hastalığı gibi.

6-Post-travmatik deformiteler. Kırık veya kırıklı çıkık sekeli yada yanık sekeli gibi.

AYRICA

-KİFOZ

Sırt ve bel ağrılarının önemli sebeplerinden biri olan kifoz, özellikle çocukluk çağında kendini gösteren, skolyoz dışında görülen bir diğer önemli bir omurga eğriliği veya bozukluğudur.Halk arasında Kamburluk olarak bilinen hastalık dorsal ve lomber olmak üzere iki tipi vardır.

Kamburlukla omurganın arkaya doğrul eğ­rilmesi kastedilir. Yandan bakıldığında, normal omur­ganın, göğüs arkasında bulunan beşinci, altıncı ve yedinci sırt omurları civarında, doğal olarak ileriye doğru eğrilmiş olduğu görülür. İnsanlar yaşlandıkça, boyun daha fazla ileriye doğru eğrilme eğilimi gös­terir. İnsan, omuzda kamburlaşır. Bu durum, omurların ve disklerin doğal yaşlanma sürecinin bir sonu­cudur. Bu yüzdendir ki, hiç de yaşlı sayılmayacak in­sanlar, başkalarına göre çok daha fazla kamburlaşırlar.

SCHUERMANN HASTALIĞI Adolesan Kifoz da denilen bu hastalık 1920 yılında Schuermann tarafından tanımlanmıştır. Genç insanların en sık görülen omurga hastalığıdır. Vertebra apofizlerinin avasküler harabiyeti sonucu bir çok vertebra korpusunun ön taraflarında hafif çökmeler ortaya çıkar. Klasik olarak torakal bölgeyi tutan bu hastalıkta giderek kifoz belirginleşir. Torakal kifozun artışı servikal ve lumbar lordozda artış olmasına yol açar. Bazen hafif bir skolyoz eşlik edebilir. Kifozun daha da artması sonucu yuvarlak sırt görünümü ortaya çıkar

-LORDOZ

Lordoz nedir, Lordoz Düzleşmesi, Lordoz Tedavisi

Tersine bir eğrilmedir. Omurga ileriye doğru eğrilir, öyle ki mide ileriye çıkar, baş geride ka­lır. Hamile kadınlar, lordozla, rahimdeki çocuğun se­bep olduğu fazla ağırlığı dengelemeye çalışırken omurgalarını eğerler. William Shakespeare bu durum için "hamileliğin gururu" derdi.

Lordoz ve kifozun, bir ölçüye kadar ortaya çıkması doğaldır. Ancak skolyoz, hafif olmadıkça doğal sa­yılmaz. Bununla beraber hiç skolyozu olmayan pek az insan vardır. Bu biçimsizlikler pek ender bel ağrı­larına neden olurlar. Omurgadaki bozukluklar, bu bi­çimsizliklerin nedeni olmalarına rağmen, ağrıların ne­deni de bizzat kendileri olabilir.

Şunu önemle belirteyim ki, bel ağrılarına neden olan, temas etmediğim bir sürü az rastlanan başka nedenlerde vardır. Bunlardan bir kısmı için özel ilaç­lar veya cerrahi tedaviler vardır. Örneğin, osteoid os-teoma denen ve kanserojen olmayan ufak bir kemik tümörü, ameliyatla alınmadan önce, omurgada büyük ağrılara neden olabilir. Ancak bu durum, çok ender bir vakadır ve 40 yaşından büyük insanlarda pek gö­rülmez. Buna benzer olarak, ileri Batı ülkelerinde en­der görülmesine rağmen, omurga tüberkülozuna, dünyanın gelişmemiş ülkelerinde hala sık sık rastlanır.

omurganın öne doğru fazlasıyla eğilmiş olması.

Scheuermann kifozu. Postüral kifoz gibi, Scheuermann kifozu da, genellikle ergenlik döneminde, çoğu zaman kemiklerin hala büyümekte olduğu 10 ila 15 yaşları arasında ortaya çıkar. Scheuermann hastalığı olarak da adlandırılan bu hastalık, erkeklerde kızlara göre iki kat daha yaygındır. Hastalık başlangıcına genellikle hafif olan ağrı ve yorgunluk eşlik edebilir. Öte yandan, postüral kifozun aksine, Scheuermann kifozu omurları deforme ederek, röntgen filmlerinde dikdörtgen yerine kama şeklinde görünmelerine neden olabilir. Durumdan etkilenen omurlarda, Schmorl düğümleri olarak bilinen başka bir bulgu da yer alabilir. Bu düğümler, omurlar arasındaki yastığın (disk), omurun altı ve üzerindeki kemik aracılığı ile baskı yapması sonucunda meydana gelir. Scheuermann kifozunun nedeni bilinmemektedir, ancak genellikle aileden gelen bir vasıftır. Kifozun bu türünün bulunduğu bazı kişilerde, bir yandan diğer yana uzanan bir eğri oluşmasına yol açan bir omur deformitesi olan skolyoz da bulunur. Çocukluk çağında Scheuermann kifozuna yakalanan yetişkinler, yaşları ilerledikçe daha fazla ağrı yaşayabilirler.

İnfantil ( Bebek)

İnfantil skolyoz 3 yaş altında görülür. Genellikle doğumsal yapı bozukluklarına, sinir ve adele hastalıklarına ( muskuler distrofi, spastik felç gibi) , kazalara, enfeksiyon ve tümörlere bağlı olarak gelişebilir.

Juvenil (3-10 Yaş)

Juvenil skolyoz 3-10 yaşları arası görülür ve nadirdir.

Adolesan (Buluğ Çağı)

10 yaş sonrası görülen adolesan (buluğ çağı) skolyoz olarak adlandırılır ve en sık görülen tipidir.

İdeyoptik

En sık görülen skolyoz, nedeni bilinmeyen (idiyopatik) tiptir. Erken çocuklukta başlayan tipleri varsa da en tipik başlama ve görülme yaşı ergenlik öncesi yıllardır.

Yetişkin Skolyozu

Yetişkinde, skolyoz hafif ise bu durum değişmeden kalabilir veya yıllar içinde çok yavaş ilerleyerek ciddi problemlere yol açmaz. Buna rağmen bazı kişilerde belirgin değişiklikler oluşabilir. Çok ciddi vakalarda solunumda bir problem olabilir. Eğimin büyüklüğü artarak ağrı yapabilir. Ve fonksiyonları engelleyebilir. Osteoporoz (kemiklerin zayıflaması) ilerleyen yaşla beraber hafif bir eğimin belirginleşmesine yol açabilir. Skolyozlu hastalarda osteoporozun tedavi edilmesi özellikle önemlidir. Yetişkinlerdeki skolyoz buluğ çağında tedavi edilmemiş bir eğimin devamı olacağı gibi, yaşla beraber gelişen dejenerasyon sonucu da olabilir.

Adam’s Forward Bending Testi

Kişini öne doğru iyice eğip arkasına geçip sırtındaki asimetrilerin, anormal çıkıntıların kontolüne denir.

Boy Kaybı Ölcüleri

Dereceye göre yaklaşık boy kaybı alttaki gibidir.

Derece - Boy Kaybı

20° -1,0 cm

.

25° -1,0 cm

.

30° -1,5 cm

.

35° -1,5 cm

.

40° -2,0 cm

.

45° -2,5 cm

.

50° -3,0 cm

.

55° -3,5 cm

.

60° -4,0 cm

.

65° -4,5 cm

.

70° -5,0 cm

.

75° -5,5 cm

.

80° -6,5 cm

.

85° -7,0 cm

.

90° -8,0 cm

.

95° -8,5 cm

.

100° -9,0 cm

.

105° -9,5 cm

.

110° -10,0 cm

.

115° -11,0 cm

.

120° -12,0 cm

.

125° -12,5 cm

.

130° -13,0 cm

.

135° -14,0 cm

.

140° -15,0 cm

.

145° -16,0 cm

.

150° -17,0 cm