Türk Nefroloji Derneyinin Başkanı Prof.Süleymanlar:Böbrek Hastalığı Salgın Haline Geldi..

[Sumeye 55]

Kronik böbrek hastalığının, dünyada ve Türkiye`de salgın halini almış önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirten Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar, kronik böbrek hastalıklarının giderek artan sıklığı, yol açtığı yüksek sakatlık ve ölüm oranları ile tedavinin yüksek maliyeti nedeniyle, toplumsal yükü büyük olan bir hastalık olduğunu belirtti.

Türk Nefroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar, 2006 yılından itibaren her yılın Mart ayının ikinci Perşembe günü Uluslararası Nefroloji Derneği (ISN) ve Uluslararası Böbrek Vakıfları Federasyonu (IFKF) tarafından kutlanan `Dünya Böbrek Günü` nedeniyle yaptığı açıklamada, sık rastlanan, yüksek sakatlık ve ölüm oranlarına rağmen tedavi edilebilir ve önlenebilir bir hastalık olan kronik böbrek hastalığı (KBH) için Dünya Böbrek Günü`nün `Global Bir Bilinçlenme Günü` olarak öngörüldüğünü belirtti. Prof. Süleymanlar, kronik böbrek hastalığının çözümünde erken tanının önemine dikkat çekti.

`HASTALIK ÇOĞALTICISI`

Prof. Dr. Süleymanlar, KBH`nın en sık rastlanan nedenlerinin diyabet ve hipertansiyon olduğunu İifade ederek, dünyada, günümüzde 240 milyon diyabet ve yaklaşık bir milyar hipertansiyon hastası bulunduğunu, 2025`te ise 380 milyon diyabet ve 1,5 milyar hipertansiyon hastasının bulunacağının hesaplandığını vurguladı. Prof. Dr. Süleymanlar, `Global halk sağlığı çabalarının parçası olarak sıklıkla gözden kaçan böbrek hastalıkları günümüzde önleme çabaları açısından kritik bir organ hastalığıdır. Daha da önemlisi böbrek hastalığı `hastalık çoğaltıcısı` olarak kabul edilebilir. Bu hastalık tansiyon yüksekliği, kansızlık, kemik hastalığı ve kalp-damar hastalıkları gibi komplikasyonlara yol açabilir` dedi.

Kronik böbrek hastalığı/yetmezliğinin ileri aşamaya gelinceye kadar genellikle ciddi belirti vermeyebildiğini, ancak birtakım belirtilerden biri veya birkaçına sahip olan kişilerde kronik böbrek hastalığı/yetmezliği olabileceğini belirten Prof. Dr. Süleymanlar, bu belirtileri şöyle sıra

- Halsizlik, çabuk yorulma ve enerji kayb

- Konsantrasyon bozukluğu

- ştahsızlık

- Uyku bozuklukları

- Geceleri kas krampları

- Ayak ve bacakta şişlik olması

- Özellikle sabahları göz çevresinde şişlik olması

- Ciltte kuruluk ve kaşıntı

- Özellikle geceleri daha sık idrar çıkma

Hastalığın herhangi bir yaşta ortaya çıkabildiğini, özellikle, şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği, şişmanlık, yaşlılık, ailesinde şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği ve böbrek hastalığı bulunan ve sigara içenlerin riskli gruplar olduğunu belirten Türk Nefroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar, açıklamasında şu bilgilere yer verdi:

`Dünyada 500 milyondan fazla insanda KBH vardır; genel olarak dünyada her 10 yetişkinin 1 inde değişik derecelerde kronik böbrek hastalığı olduğu hesaplanmıştır. Ülkemizde ise her 8-9 kişiden birisinde kronik böbrek hastalığı olduğu düşünülmektedir. Halen yürütmekte olduğumuz saha çalışması ile Türkiye bölgelere göre bu hastalığın tam boyutunu ortaya koyma imkânı bulabileceğiz.

KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ NEDENLERİ ?

Genel olarak KBH`nın en sık görülen nedenleri şeker hastalığı (diabetes mellitus), tansiyon yüksekliği (hipertansiyon), nefritler (glomerülonefritler, intersitiel nefritler vs), ürolojik nedenler (idrar yolu taşları ve idrar yolu tıkanmaları) ve kistik böbrek hastalıklarıdır. Ülkemizde son dönem böbrek yetmezliğine yol açan hastalıklar arasında ilk üç neden şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği ve glomerülonefritler olup bunları ürolojik hastalıklar, kronik tubülointerstisiyel hastalıklar ve pyelonefritler izlemektedir. Çocukluk yaş grubundaki hastalarda ise böbrek yetmezliğine götüren en önemli nedenler ise vezikoüreteral reflü, tekrarlayan üriner infeksiyonlar ve kronik glomerülonefritlerdir.

KRONİK BÖBREK HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Kronik böbrek hastalığı / yetmezliği genellikle son dönemde kadar belirti vermediği için hastalığın belirlenmesi ancak yapılacak idrar ve kan testleri ile mümkün olur. Bu amaçla kanda kreatinin ölçümü ve glomerüler filtrasyon hızı (GFH) hesaplanması ve idrarda protein / albumin tayini ile teşhise ulaşılabilir. Ultrasonografik tetkik ile de böbreklerde yapısal anormallikler ortaya konulabilmektedir.

TEŞHİS EDİLEMEYEN KRONİK BÖBREK HASTALIĞI`NIN SONUÇLARI ?

Birinci sonuç ilerleyici böbrek fonksiyon kaybına bağlı olarak böbrek yetmezliği oluşması ve diyaliz ve/veya transplantasyon ihtiyacının doğmasıdır. İkincisi ise kalp-damar hastalığa (KVH) bağlı erken ölümdür. Sağlıklı görünen ancak KBH bulunan bireylerde KVH (koroner kalp hastalığı, serebrovasküler hastalık, periferik arter hastalığı ve kalp yetmezliği) tan erken ölüm riski KBY olsun veya olmasın 10 kat daha artmaktadır. KBH her yıl 12 milyondan fazla bireyde KVH a bağlı morbiditeye neden olmaktadır. Bu sayı Tip 2 DM un global epidemisine bağlı olarak hızla artmaktadır.

GELİŞEN KBH EPİDEMİSİNİN MALİYETİ VE TOPLUMSAL SONUÇLARI ?

Son dönem böbrek yetmezliğinin maliyetleri giderek artmaktadır. Dünyada 1.5 milyon nun üzerinde diyaliz (hemodiyaliz; makine diyalizi ve periton diyalizi; karından diyaliz) gören veya böbrek transplantasyonu (nakli) yapılmış insan yaşamaktadır. Bu sayının gelecek 10 yılda ikiye katlanması tahmin edilmektedir. Gelecek 10 yılda diyaliz ve transplantasyonun dünyadaki toplam maliyeti nin 1 trilyon USD ı geçeceği sanılmaktadır. Bu ekonomik yük gelişmiş ülkelerde sağlık bütçelerini zorlamaktadır. Daha düşük gelir düzeyi olan ülkelerde ise altından kalkılması mümkün olamayan bir ekonomik ortaya çıkacaktır. Ülkemizde ise 2005 yılında diyalize giren kronik böbrek yetmezliği hastaları için bütçeden yaklaşık 1 milyar USD harcandığı hesaplanmıçtı

Gelişmiş ülkelerde renal replasman tedavisi (RRT) gören hastaların %80 ninden fazlası yaşamakta iken gelişmekte olan ülkelerde bu yük büyük oranda karşılanamamaktadır. Örneğin Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerde RRT ihtiyacı olan hastaların ancak %10 nu bu tedavileri almaktadır. Birçok Afrika ülkesinde RRT ne ulaşma olanağı ya yok yada çok azdır. Yani bu ülkelerde SDBY olan insanların çoğu ölmektedir. Ancak ülkemizde son dönem ulaşmış bütün hastalara diyaliz tedavisi imkanı sunulabilmektedir.

KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VE KALP-DAMAR HASTALIKLARININ TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ

TEŞHİS

Günümüzde KBH nın erken dönemde teşhisini mümkün kılacak serum kreatinin ölçümü, GFH hesaplanması ve idrarda albumin ölçümü için basit testler vardır. Gelişmekte olan ülkelerde KBH nın erken dönemindeki hastaların çoğunda tanı konulamamaktadır. Böbrek bozukluğunun erken teşhisi çok önemli olup böbrek hasarının komplikasyonlara yol açmasından önce uygun tedavisini mümkün kılar.

ÖNLEME VE GECİKTİRME

Böbrek hastalığı açısından yüksek riskli olduğu düşünülen bireylerde taramaların yüksek önceliği vardır. Yüksek risk grubundaki bireyler;

• Şeker hastaları

• Tansiyon yüksekliği olan hastaları

• Şişmanlar

• Sigara içenler

• 50 yaşın üzerindeki bireyler

• Şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği ve böbrek hastalığına ilişkin aile öyküsü olanlar

• Diğer böbrek hastalığı bulunan bireyler

Güncel böbrek koruyucu tedaviler böbrek yetmezliğinin erken evrelerini de içine alacak şekilde uygulanmalıdır. Böbrek ve kalp-damar hastalığını önleyen anahtar koruyucu önlemler tanımlanmış ve başarılığı olduğu kanıtlanmıştır.

Şöyle ki;

• Proteinüri ve düşük GFH olanlarda ACE inhibitörleri / anjiotensin reseptör blokerleri (ARB) lerin kullanılması

• Yüksek kan basıncının azaltılması-kan basıncı ne kadar düşük olursa böbrek fonksiyonlarının korunması o oranda daha fazla olur

• Glukoz, kan lipidleri ve aneminin kontrol edilmesi

• Sigaranın bırakılması

• Fiziksel aktivitesinin arttırılması

• Şişmanlarda kilonun kontrolü

TEDAVİ

Son 10 yılda yapılan klinik araştırmalar ACE inhibitörleri /ARB lerin kullanılması ile RAS ın bloke edilmesinin KVH, diabet, tansiyon yüksekliği ve KBH na bağlı hastalık yükünü anlamlı düzeyde azalttığını göstermiştir. Bu ilaçların maliyetleri ise nispeten düşüktür. ACE inhibitörleri /ARB leri böbrek hastalığının ilerlemesini önlemekte veya yavaşlatmakta ve albüminüriyi azaltmaktadır.

Böbrek hastalığının erken teşhisi ve önlenmesinin teşvik edilmesi Dünya Sağlık Örgütü(WHO) tarafından önerilen hedeflerin başarılması için önemli ilk adım olacaktır; bu girişimlerle dünyada kronik hastalıklara bağlı ölümlerin (gelecek 10 yılda beklenen 36 milyon önlenebilir ölümde) yüzde 2 oranında azaltılması mümkün olacaktır Sonuç olarak;

Ülkemizdeki genel yetişkin populasyonundaki KBH sıklığı yüzde 17,6 olup her 6 kişiden birisinin bu hastalıktan etkilendiği söylenebilir. Bu oran 8 milyon kişiye tekabül etmektedir. Kritik evre olarak kabul edilen 3-5. evrelerdeki (düşük GFH :<60 ml/dk) hasta oranı ise %5.4 düzeyinde olup yaklaşık 2,5 milyon kişiyi ilgilendirmektedir. Böbrek hasarının bir göstergesi olan mikroalbüminüri oranı yüzde 11,5, makroalbüminüri oranı ise yüzde 2,3 bulunmuştur. KBH ile ilgili bu oranlar birçok Batı ülkesindeki (Avrupada:yüzde 8, ABD de yüzde 13) orandan yüksektir.

Böbrek hastalığı açısından risk oluşturan eşlik eden durumların sıklığı da araştırmamızda incelenmiştir. Önemli risk faktörlerinden oranı: Yüzde 31,7, DM oranı: yüzde 12,6, Metabolik sendrom oranı: yüzde 36, aktif sigara kullanımı: Yüzde 32,7, yüzde 50 ler düzeyinde hiperlipidemi oranları saptanmıştır. Bu sonuçlar, TND nin kayıt sistemi verilerine göre sayısı 50000 ni bulmuş diyaliz hasta sayısı ve yıllık yüzde 13 ü geçen artış oranları ile birleştirildiğinde KBH nın ülkemizdeki en önemli halk sağlığı sorunlarından birisi olduğunu ve dolayısıyla kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlere yol açan ciddi bir risk faktörü olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Yarattığı büyük tibbi ve sosyo-ekonomik yük nedeniyle KBH/KBY nin kontrol altına alınması için ulusal ölçekte bir koruyucu hekimlik projesinin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Böbrek sağlığının ve hastalıkların topluma iyi anlatılması ve kronik böbrek hastalığından korunmak için her türlü tedbirin alınması 12 mart Dünya böbrek gününün esas amacıdır.

[Berrin 21]

Ben böbreğe çok önem veriyorum özellikle biz omurilik felçlileri olarak çok dikkat etmeliyiz

Tşkler sümeye haber için.