Acaba Ülkemizde Prematüre Doğan Bebeklerin Ne Kadarı Engelli Kalıyor ?

[Guest DOĞRU YOL]

Bundan 6 yıl önce bir bebek doğuyor. Sadece 1200 gr. ve 38 cm. O zamanın yaşatılma kriterlerine göre tam sınırda değerler… Bu ani gerçekleşen erken doğum karşısında ben ve ailem çok zor zamanlar yaşadık. Prematüre bebekler hakkında Türkçe içerikli, tıp terimlerinden maksimum düzeyde arınmış, ailelerin anlayabileceği bir kaynak bulamadık. Bu zorluklar da bizi bazı çalışmalar yapmaya sevketti.

Bu yazıyı hazırlamamdaki amacım, ailelerin erken doğan bebeklerinin takibi konusunda dikkatli olmaları. “Nasılsa erken doğdu geç oturur, geç yürür, geç konuşur” gibi bazı tehlikeli bahanelerin arkasında, mevcut sorunları gözmezden gelmemeleri. Elbette pek çok prematüre bebeğin gelişimi yaşıtlarına oranla geç olabilir. Ancak her gecikmenin de bir sınırı vardır. Bu gecikme süresi doktor gözetiminde olmalı ve aile bebeğini iyi gözlemlemelidir.

Bebeğim Ne Kadar Prematüre?

Normal bir gebelik 40 hafta ya da 280 gün sürer. Eğer 37 haftadan önce doğum gerçekleşirse bebek prematüre kabul edilir.

Prematüre bebekler gebelik yaşına göre 3 gruba ayrılmaktadır:

1. Grup : İleri derecede (24-31 hafta)

2. Grup : Orta derecede (32-35 hafta)

3. Grup : Sınırda (36-37 hafta)

Prematüreliği tahmin etmenin diğer bir yolu da doğum ağırlığıdır. Genel kaide; “ne kadar prematüre ise o bebek o kadar hafiftir” şeklindedir. Bunun için kullanılan çeşitli terimler vardır.

Düşük Doğum Ağırlığı(LBW) : Bebeğin doğumda 2500 gramdan az olması

Çok Düşük Doğum Ağırlığı(VLBW): Bebeğin doğumda 1500 gramdan az olması.

İleri Derecede Düşük Doğum Ağırlığı(ELBW): Bebeğin doğumda 1000 gr.dan az olması.

Acaba ülkemizde prematüre doğan bebeklerin ne kadarı engelli kalıyor?

Prematüre bebeklerdeki pek çok rahatsızlık erken teşhis edildiğinde, doğru tedavi ile iyileştirilebilmekte ya da maksimum fayda elde edilebilmektedir. Burada söz konusu rahatsızlığın türü, evresi, ne kadar erken teşhis edilip ne kadar doğru tedaviyle iyileştirilmeye çalışıldığı da önemli faktörlerdir.

Bu rahatsızlıklar erken teşhis edilmez ya da tedavisiz kalırsa ne olur? O zaman bebek yaşamının geri kalan kısmını o soruna ait ENGEL ile yaşar, ya da o soruna ait sağlık problemleriyle sıkça karşılaşır. Bu bağlamda “acaba ülkemizde prematüre doğan bebeklerin ne kadarı engelli kalıyor?” sorusu aklıma geldiğinde araştırmaya başladım. Bu konuda bana yardımcı olan Prof.Dr.Zeynep İnce şunları ifade etti:

"Preterm bebeklerin engelli kalma oranları ile ilgili Türkiye geneline ait detaylı veriler yok, ancak çeşitli merkezlerin kendi izledikleri bebeklere ait verileri var. Bu konudaki çalışmalar da devam ediyor, yakın bir gelecekte Türkiye’ye ait veriler de ortaya çıkabilecek.

Dünyadaki sonuçlarla ilgili fikir vermesi acısından 2 önemli çalışmanın sonuçları aşağıda, ikisi de ABD'den:

1. Doğum ağırlıkları 400-1000 gram arasında olan ve 1993-94 yılları arasında doğan 1151 preterm bebek izlenmiş. Bu bebeklerin ortalama doğum ağırlıkları 796 g, gebelik yaşları 26 hafta. Bebekler düzeltilmiş yaşları 18-22 ay olduğunda yapılan değerlendirmede:

Nörolojik anormallik % 25

Görme bozukluğu % 9

İşitme bozukluğu % 11

Bayley II zeka gelişim indeksi düşüklüğü %37

Bayley II psikomotor gelişim indeksi düşüklüğü %29 olarak bulunmuş

Sonuç olarak doğum ağırlıkları 1000 gramın altındaki bebekler 18-22 aylık olduklarında nörolojik anormallik, gelişimsel ve işlevsel bozukluklar acısından ciddi risk taşıyor .

Kaynak: Vohr BR, Wright LL, Dusick **, et al. Neurodevelopmental and functional outcomes of extremely low birth weight infants in the National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research Network, 1993-1994 . Pediatrics 2000;105:1216-26

2. 1977-1979 yılları arasında doğan ve doğum ağırlıkları 1500 gramın altında olan 242 bebek (ortalama doğum ağırlıkları 1179 g, gebelik yaşları 29.7 hafta) 20 yaşına geldiklerinde değerlendirilmiş ve sonuçlar 233 normal doğan bebekle karşılaştırılmış. Buna göre preterm doğan grupta lise mezuniyet oranı daha düşük (%83'e karşılık %74), ortalama IQ ve akademik basari puanı daha düşük, norosensoriyel bozukluklar ve boy kısalığı oranı daha fazla bulunmuş. Sonuç olarak düşük doğum tartısının eğitim üzerine etkilerinin erken erişkin yasa kadar devam ettiği belirtilmiş.

ALINTI