Akülü Engelli Scooterleri arızası nasıl tamir edilir

[HakanUsta 0]

 

Engellilerin kullandığı Scooterler 24 voltluk ve üç veya dört tekerlekli olarak imal edilirler. Üç tekerlekli modeller hızlı sürüş esnasında ani manevra yapılırsa devrilerek yaralanmalara yol açabildiğinden kullanımını pek tasvip etmiyorum. Akülü engelli scooterlerindeki elektronik kontrol sisteminde standart olarak; Motorun çalışmasını sağlayan elektronik motor kontrol devresi, ön panelde aydınlatma, şarj durumu ve sürüş bilgilerini gösteren gösterge devresinin yanı sıra kontak anahtarı, motor üzerindeki boşa alma switchi ve scooteri ileri veya geri hareket ettirmemizi sağlayan kola bağlı  5 Kiloohm değerinde ve içindeki direncin ayar açısı 45 derece ile sınırlı olan throotle potansiyometre ( wig Wag Pot ) bulunmaktadır. Son yıllarda beş farklı elektronik motor kontrol devresi ( Beyin ) kullanılmaktadır. Bunlar EGİS, SOLO, S Drive, CURTİS ve RHİNO markalı motor sürücü devreleridir. Bu beyinlerin hepsinin çalışma sistemi aynıdır. Aralarındaki fark;  farklı motor tiplerine uygun olarak tasarlanmış olmalarıdır. Örneğin S DRİVE ve SOLO  modelleri MEYRA CİTYLİNER markasında kullanılırken EGİS ve CURTİS daha çok  STERLİNG Markasında ve RHİNO ise İNVACARE markasında kullanılmaktadır. 

Engelli araçlarında kullanılan bütün motor sürücü devreleri 24 Volt ile çalışmakta olup motorun gücüne göre 70 Amperden 160Ampere kadar değişik Amperlerde tasarlanırlar. Scooterin yürüyebilmesi için scooterin üzerinde motorun gücüne uygun akımda bir motor sürücü devresine,  en az 20  Amperlik jel veya kuru tipte Deep Cyle özellikteki iki adet aküye,  kullanacağımız motor sürücü devresinin modeline uygun bağlantı şemasına, Bir adet 1 kiloohm 0.25 watt gücünde dirence , 1 adet 10 kiloohm değerinde dirence  , 1 adet led lambasına ve 5 Kiloohm değerinde Throotle potansiyometreye  ihtiyacımız vardır. 

Doğru devre şeması olmadan bu beyinleri kullanamazsınız. Çünkü beyine  akü ve motor doğrudan kalın kablolarla bağlanırken beyin üzerindeki 14 - 16 pinli ince kablolu soketteki pinlere; potansiyometre,  kontak anahtarı girişi için +24 volt ve hata kodlarını görmek için 2,2 kiloohm  dirençle birlikte seri olarak led lamba St⁷⁵>atüs lambası niyetine bağlanarak beyin çalıştırılarak scooter yürütülebilir. Bu devre şeması GOOGLE ye,  elimizdeki beyinin gövdesi üzerinde bulunan harf ve rakamlardan oluşan kod yanına bir boşluk bırakılarak service manuel yazılıp aratılarak pdf formatında indirilerek temin edilebilir. Bazı beyinlerin modellerine göre bağlantı devre şemaları değişiklik göstermekte. Örneğin Curtis marka beyinlerin bir modelinde 5 numaralı pin kontak anahatarından artı 24 volta bağlanırken, başka bir modelinde potansiyometrenin orta bacağına bağlanabilmekte. Bu durumda yanlış şemaya göre bağlantı yapıp beyine aküyü bağlarsanız çalışan beyin yanacak ve yenisini almanız gerekecektir.

Scoorterlerde ortaya çıkan dört   tane standart arıza  vardır.

1 - Throotle ( Wig - Wag ileri geri potu ) potların kullanıma bağlı olarak ortadaki bacağa göre eşit olan direnç değerlerinin değişerek iki yan bacaklar ile orta bacak arasında 200 ohmdan fazla fark ortaya çıkması.

2 - Ön paneldeki kontak anahtarı ceya elektronik devrelerde arıza ⁸sonucu ön panelden motor sürücü devresine 24 volt açma geriliminin gitmemesi veya ön panelin kontak açıldığında Throotle potu beyine bağlamaması.

 3 - Motor freninin boşa alma koluna bağlı mikroswitchin bozularak temassızlık yapması .

Throotle potların hepsi 5 Kiloohm olup scooterden scootere değişen modellerde  üç ayrı tipi vardır. Bu potların orjinalleri temiz kullanılması halinde on yıla kadar dayanmaktadır.  Bunların iki modeli kapalı siyah plastik kılıflı pot şeklinde olup yurdumuzda medikalciler haricinde bu parça bulunmuyor. Yurt dışında bu potların  fiyatları yaklaşık olarak 40 dolar  civarında www.aliexpress.com internet adresinden online olarak eskisinin üzerindeki yazılı olan kod aratılarak satın alınabilir.  Çin den kargoyla gelmesi bir ila iki ay arasında zaman alıyor. ⁹⁹°Standart potansiyometre ve yay olan kollu sistemlerin potansiyometresi de aynı adresten 25 dolar civarında temin edilebilir. Yan sanayisi elektronik parçacılarında telli 5 Kiloohm pot adıyla bulunabiliyor. Fiyatları 10 TL civarında olup ömrü kullanıma bağlı olarak ortalama altı ay ile bir yıl arasındadır. Bu potları değiştirirken en önemli konu kol boşta bırakıldığında potansiyometrenin kolunun tam orta noktada durmasının sağlanmasıdır. Bunun için bir ad⁷⁷⁷et dijital ölçü aletine ( Avometre) ihtiyacınız olacaktır. Potansiyometre yayı ve civataları bağlantı  metalindeki yuvasına takılarak eskisi gibi yerine takılır. Potansiyometreye devreden gelen üç kablo bağlanmadan önce  ölçü aletinin anahtarı  20 Kiloohm konumuna alınarak  ölçü aletinin siyah ve kırmızı propları ile potansiyometrenin orta bacağı il7u⁷⅞e sağ bacağının direnci ve orta bacağı ile sol bacağının direnci ayrı? ayrı  ölçülür. Potansiyometrenin kolu  her  iki tarafın dirençleri birbirine en yakın olduğu konuma getirilerek ( sapğ taraf 2,46 Kiloohm ve sol taraf 2, 45 Kiloohm gibi ) bu konumda iken potansiyometreyi hiç oynatmadan kumanda kolu da tam orta konumda dururken kol potansiyometreye takılarak kolu oynatmadan setuskur vidaları allenn anahtarı ile sıkılarak kol sabitlenir. Scooterin kopntak anahtarını açtığınızda potansiyometre kolu potansiyometrenin toplam direnç değerinin tam yarı değerini göstermiyorsa scooterin beyini bir hata olduğunu düşünerek hata moduna geçer ve scooteri hareket ettiremezsiniz. Bu esnada ışıklı şarj göstergesinde kullanılan beyinin modeline göre değişen sayıda şarj lambası yanıp sönmeye başlar. Kaç lamba yanıp söndüğüne göre arızanın nereden kaynaklandığını anlamak için kullanılan beyinin service manuelinde yazan fault code  ya da error code dediğimiz hata kodları listesine ihtiyacınız vardır. 

http://support.pgdt.com/Online-Diagnostics.aspx internet adresinden SOLO, sdrive ve egis gibi beyinlerin servis kitaplarına ulaşarak devre şeması ve hata kodlarını bulabilirsiniz. 

Fren koluna bağlı mikroswitch arıza yaparsa motor fren bobini beyine bağlanamaz ve beyin fren kolunun açık olduğunu sanarak hastanın frensiz bir araçla seyahatinin emniyetsiz olacağı mantığıyla bir hata kodu üreterek saccoterin yürümesine izin vermez. Yine ışıklı şarj göstergede bu hatayı gösteren sayıdaki şarj lambası yanıp sönmeye başlar. 

 Bu sayfada anlatılan bilgiler tamamen Hakan ustanın kişisel deneyimleriyle edinmiş olduğu tecrübelere dayalı bilgiler olup bilgi amacıyla anlatılmıştır. Tecrübesiz kişilerin bu uygulamaları yapması tavsiye edilmez. Anlatılan hususların cihazlar üzerinde  uygulanması sonucu oluşabilecek hasarlardan bu bilgileri okuyup uygulayan kişiler sorumludur. Hakan usta hiç bir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.