Berrin

Spermi Olmayan Erkeklere Kök Hücre Umudu

Önerilen İletiler

Tıbbın pek çok alanında alternatif yaratan kök hücre tedavileri, istedikleri halde çocuk sahibi olamayanlar için de umut veriyor

‘Geleceğin tedavileri’ olarak da nitelendirilen kök hücre çalışmalarıyla vücuttan alınan kök hücrelerin sperm ve yumurta yerine kullanılması, gelecekte mümkün görülüyor.

Üreme sağlığı açısından da büyük önem taşıyan kök hücrelerin, günlük kullanıma gireceğini söyleyen Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölüm Başkanı Doç. Dr. Bülent Urman, kök hücre çalışmalarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Kısırlık sorunun çözümünde kök hücre çalışmaları neler vaat ediyor?

Yumurta üretemeyen kadınlarda ya da sperm üretemeyen erkeklerde kök hücre kullanılarak ‘gamet’ yani döl hücresi oluşturulması gündemde. Burada kök hücrelerin iki değişik kökeni oluyor.

Birincisi erkeklerde spermatogonyum denilen spermi oluşturacak kök hücreler, kadınlarda da ‘oogonya’ dediğimiz yumurtayı oluşturacak kök hücreler. Bunların yumurtalık ya da sperm içinde bulunması, izolasyonu, uyarılmasıyla bir döl hücresi elde edilebilir mi? İkincisi de döl hücrelerinin normal somatik hücreler dediğimiz deri gibi hücrelerden dönüştürülerek elde edilmesi üzerinde duruluyor.

Burada da tabii önemli olan olay, bu hücrelerin somatik hücrelerin kromozom sayılarının 23 çift yani 46 olması. İstediğimizse 23 tek kromozom olması ki döl hücresi olarak erkek ve dişi birleştiği zaman 46’ya ulaşsın. Yoksa 46 kromozom varken bunun döl hücresi olarak kullanılmasına olanak yok.

Kök hücre öncelikle spermi olmayan erkekler için mi bir alternatif yaratacak?

Kadınlarda da yumurta azlığı büyük bir sorun ve şu anda erkeklerdeki azospermiden daha ön planda olan bir sorun. Bazı kadınlarda menopozdan önceki dönemde de yumurtalar bitiyor. Çoğu kadında da yumurta sayısı kritik bir sayının altına iniyor. Artık yumurta olgunlaşması mümkün olmadığı için düşük rezerve bağlı üreme mümkün değil. Burada da “Acaba yumurtalık içinde kök hücre var mı?” sorusu akla geliyor.

Hangi hastaların kök hücre tedavilerinden yarar görmesi öngörülüyor?

Döl hücresi üretiminde spermatogonyum denilen bu spermleri oluşturabilecek kök hücreler izole edildikten ve özel bir floresan boyayla boyandıktan sonra immün sistemi tamamen yok edilmiş baskılanmış farelerin testislerine veriliyor. Daha sonra bu farelerin testisinde normal sperm üretimine katkıda bulunuyor ve sperm üretimini sağlıyor.

Bu yeşil boyanmış olan spermler ortaya çıkıyor ve onlardan da bebek oluşuyor. Hiç spermi olmayan erkeklerde spermatogonyal kök hücrelerin kullanımıyla daha sonraki dönemlerde üreme mümkün.

Pratik olarak kullanım alanı kemoterapi uygulanacak olan erkeklerde önce testis biyopsisi yapılıp kök hücreleri almak ve bunları dondurmak mümkün olabilir. Çünkü kemotorepi ve radyoterapi sonrasında testislerde olgun sperm üretebilecek kök hücre kalmıyor. Dondurduğunuz hücreleri özel hücre filtrelerinden geçirerek bu hücreler arıtıldıktan sonra bunlar tekrar testis içine konulup sperm yapımı sağlanıyor.

İnsanlarda kullanımı ne zaman gündeme gelir?

Şu an için kullanımı mümkün değil. İnsanda henüz bir vücut hücresi üreme hücresine dönüştürülerek gebelik elde edilmedi. Hayvanlarda yapılan bazı çalışmalarda somatik hücreler kullanılarak gamet benzeri spermatogonyaya benzeyen hücreler elde edildi. Daha sonra bu hücreler, yumurta içine zerkedilerek döllenme sağlanabildi.

Ama burada da doğumla sonuçlanmış bir gebelik yok. Dolayısıyla bu çalışmaların önce hayvanlar üzerinde başarılı sonuç vermesi lazım. Doğacak yavruların da uzun süre izlenerek problemsiz olacaklarının gözlenmesi lazım ki insanlarda deneme yapılabilsin.

KAYNAK

İletiyi paylaş


İletiye bağlantı
Sitelerde Paylaş

Hesap oluşturun veya yorum yazmak için oturum açın

Yorum yapmak için üye olmanız gerekiyor

Hesap oluştur

Hesap oluşturmak ve bize katılmak çok kolay.

Hesap Oluştur

Giriş yap

Zaten bir hesabınız var mı? Buradan giriş yapın.

Giriş Yap