Genel Araştırma

YSK’ya ‘üçüncü kat’ cezası! Salim Türk, 7 Haziran genel seçimlerinde oy atacağı sandığın 3. katta olması nedeniyle vatandaşlık görevini yerine getiremedi. Mahkeme, Türk’e 2 bin 500 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti Engellilerin erişim hakkına yönelik yargıdan örnek karar... Geçen yıl 7 Haziran’daki genel seçimlerde sandığa giden 46.5 milyona yakın seçmenden biri de 40 yaşındaki Salim Türk’tü. Bir asansör firmasında çalışırken 2000’de 7’nci kattan asansör boşluğuna düşen Türk, bu kazadan sonra yürüyemediği için hayatına tekerlekli sandalyeyle devam eden engelli bir seçmendi. EngeliYSK’nın sisteminde de kayıtlıydı ve Türk’ün seçmen kağıdında bu durum ‘E’ harfiyle belirtiliyordu. Tutunak tutuldu Seçim günü İzmir Çamlıkule İlköğretim Okulu’na giden Türk, oy atacağı sandığın okulun üçüncü katında olduğunu öğrendi. Okulun girişinde engelliler için rampa vardı ama üst katlara çıkabilmesini sağlayacak bir asansör yoktu. Bu nedenle Türk’ün oy atacağı sandığın okulun girişindeki bir sınıfta olması gerekiyordu. Görevliler oy kullanmak isteyen Türk’ü, karga tulumba üçüncü kata taşımayı teklif etti ancak merdivenlerin dik olması nedeniyle yaşanabilecek herhangi bir kazaya yönelik sorumluluğu kimse alamadı. Oy kullanabilmek için uzun bir süre okul önünde bekleyen Türk, Buca Engelliler Derneği’nden yardım istedi. Dernek yetkilileri de çözüm bulamayınca tutulan bir tutanakla Türk, 2 saat sonra oy kullanamadan okuldan ayrıldı. Türk, yaşananlardan haberdar olan Seçim İzleme Platformu görevlisi engelli hakları savunucusu avukat Nurdan Anlı desteğiyle hak mücadelesi başlattı. YSK’dan ortopedik engeline rağmen sandık ataması yaparken gerekli tedbiri almaması nedeniyle tazminat talebinde bulunan Türk’ün dilekçesine YSK herhangi bir yanıt vermedi. Bunun üzerine dosya yargıya taşındı. İzmir 6. İdare Mahkemesi’nde 10 bin lira tazminat talebiyle açılan davada YSK, “Türk’ün engellilik durumunun gözetildiği ve oy kullanacağı mahaldeki ilk sandığa atamasının yapıldığı” yönünde bir savunma yaptı. Tarafları dinleyen Hakim Erkan Altın ise, seçmen sandığını Salim Türk’ün ulaşabileceği şekilde yerleştirmeyen idarenin hizmet kusuru işlediğini belirterek, maruz kaldığı üzüntü ve ızdırap karşılığı Türk’e 2 bin 500 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Kararın engellilerin erişim hakkının ihlaline dair önemli bir karar olduğunu söyleyen Avukat Anlı, “Mevzuat gereği seçmen listelerine engelli seçmenler için işaret konuluyor ancak sandık ataması yapılırken dikkate alınmıyor. Yani ‘mış’ gibi yapılıyor. Aslında umuma açık tüm yapıların, yol, kaldırım, yeşil alan, spor tesisi ve ulaşım araçlarının engelliler için erişilebilir olması yasal zorunluluk. Buna uyulmayan tüm yapılar şikâyet konusu edilebilir. Edildiğinde de böyle sonuçlar çıkacaktır. Engelli bireylerin hakkını araması çok önemli” dedi. ‘Kaldırımı bile aşamıyorsun’ Erişebilirlik engelini sadece oy kullanırken değil günlük hayatta da yaşadıklarını belirten Salim Türk, “Vatandaşlık görevimi yerine getirmek için gittim ama saatlerce oy kullanabilmeyi bekledim. Israr edince beni bir eşya gibi üçüncü kata çıkarmaya kaltılar. Oysa ki merdivenler dik. İtiraz ettim, ‘Beni buraya çıkaramazsınız. Düşürürseniz sorumluluk alan var mı?’ dedim. Vazgeçtiler. Türkiye’de engelli olmak çok zor. Çünkü bilinç yok. Sokağa çıkıyorsun kaldırımı aşamıyorsun. Oy kullanmak istiyorsun karşına üç katlı bir bina geliyor. Böyle başvurular artarsa belki dikkate alırlar bu sıkıntıları aşarız” dedi. Yüzde 76’sında asansör yok Engelliler, evinden çıkıp sokaktaki engelleri aşabilseler de onları kamu kurumlarında, eğitimde, sağlıkta ve istihdamda pek çok sorun bekliyor. Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği’nin 2014’teki raporuna göre, engelli memurlara ayrılan kadronun yüzde 40’ı boş, kamu binalarının yüzde 76’sında asansör yok, 46 il belediyesinin yüzde 60’ında engelli birimi yok. Belediyelerin kentsel alanlarının erişilebilirliklerina bakıldığında 41 belediyenin uyguladığı trafik sinyalizasyon sitmelerinin yüzde 91’inde sesli uyarı sistemi yok. Bu belediyelerin park sayısı 4 bin 719. Bu alanların ise sadece yüzde 3’ünde engelli tuvaleti var.